ان التقدم و التاخر و ان کان مقولا علی وجوه کثیره فانها تکاد ان تجتمع علی سبیل التشکیک فی شیء و هو ان یکون للمتقدم من حیث هو متقدم شیء لیس للمتأخر و یکون لاشیء للمتأخر الا و هو موجود للمتقدم."
تقدم و تاخر اگر چه دارای وجوه زیادی است، دور نیست که در یک شیء به نحو مشکک جمع شود به این صورت که برای امر متقدم (پیشین) از آن حیثی که متقدم است چیزی ( خاصیتی ) است که برای امر متأخر نیست و برای امر متأخر چیزی نیست مگر آنکه برای امر متقدم نیز هست ( هر چه برای امر متاخر است برای امر متقدم نیز وجود دارد)
نکته:
کاد: از افعال مقاربه و بمعنى نزدیکى است «کاد یفعل» یعنى نزدیک است بکند و هنوز نکرده اسمش مرفوع و خبرش منصوب باشد وَ کادُوا یَقْتُلُونَنِی اعراف: 150 نزدیک بود مرا بکشند.
مقول:
|
مقول . [م َ ] (ع ص ، اِ) گفته شده . مقوول . (منتهی الارب ) (آنندراج ) (از اقرب الموارد). گفته شده . (ناظم الاطباء).
- مقول قول ؛ در اصطلاح نحویان ،مفعول قول است . (از اقرب الموارد). مثلاً در عبارت «قال علی (ع ) : الناس نیام واذا ماتوا انتبهوا»، جمله ٔ «الناس نیام و...» مقول قول است .
|| در اصطلاح فلسفه ، محمول . مقول در جواب ماهو یعنی آنچه در مقام سؤال از ماهیت شی ٔ گفته و حمل شود و به عبارت دیگر ذاتیات نوعی و جنسی اشیاء را گویند. (از فرهنگ علوم عقلی جعفر سجادی ). و رجوع به مقولات شود.
|
